Ekspertyza ornitologiczna to specjalistyczna opinia sporządzona przez naszego ornitologa opisująca wpływ planowanego zamierzenia inwestycyjnego na ptaki. Najczęściej konieczność jej wykonania zachodzi w przypadku realizacji inwestycji związanych z przebudową, remontem budynku, w tym w szczególności związanym z termomodernizacją, lub jego rozbiórką. Opinia ornitologiczna jest również pożądana w przypadku konieczności usunięcia drzew i krzewów kolidujących z planowanym przedsięwzięciem. W każdym z tych przypadków celem ekspertyzy ornitologicznej jest określenie czy dany obiekt jest siedliskiem gatunków ptaków podlegających ochronie. W przypadku kiedy w wyniku prac terenowych ornitolog potwierdzi obecność siedlisk ptaków na budynku, drzewie lub krzewie identyfikuje stwierdzone gatunki, określa ich liczebność oraz wskazuje miejsca występowania. Co więcej, wskazuje działania mające na celu unikanie, zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnego wpływu planowanego przedsięwzięcie na awifaunę.

Ekspertyza ornitologiczna

Ekspertyza ornitologiczna jest nieodłącznym dokumentem wniosku o wydanie zezwolenia na odstępstwa od zakazów w stosunku do gatunków dziko występujących zwierząt rozpatrywanego przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Inaczej jest nazywana opinią ornitologiczną. To raport, który stwierdza obecność ptaków i ich miejsc lęgowych na terenie przeznaczonym pod inwestycję. Wymienia też potencjalne zagrożenia dla ich przetrwania (np. ryzyko zniszczenia gniazd czy siedlisk) związane z inwestycją. Ekspertyza ornitologiczna sugeruje także rozwiązania mające na celu rekompensatę środowiskową – a więc działania, które miałyby zredukować bądź całkowicie zapobiec szkodom wyrządzonym środowisku przez inwestycję.

Kiedy należy zlecić ekspertyzę ornitologiczną?

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, w Polsce ochroną od umyślnego zabijania, niszczenia miejsc lęgowych itp. objętych jest nieco ponad czterysta gatunków ptaków. Opinia ornitologiczna pozwala na zidentyfikowanie przedstawicieli awifauny zasiedlającej tereny inwestycyjne, a także możliwości ich przesiedlenia lub innego działania mającego na celu kompensację działalności człowieka. Z tego względu badanie jest niezbędne za każdym razem, gdy zachodzi podejrzenie, że działalność w ramach inwestycji może wpłynąć na ptaki zasiedlające dane miejsce. 

Co ważne, ekspertyzę ornitologiczną należy też przeprowadzić w przypadku takich prac, jak termomodernizacja budynków czy wycinka drzew lub krzewów. Pozwala to na uniknięcie oskarżeń o umyślne niszczenie gniazd i miejsc lęgowych takich ptaków, jak np. oknówka czy kopciuszek, które – zgodnie ze wspomnianym wyżej rozporządzeniem – są objęte ochroną gatunkową.

Co zawiera opinia ornitologiczna?

Ekspertyzy ornitologiczne są tworzone z uwzględnieniem informacji o inwestycji oraz jej potencjalnym wpływie na ptaki. W treści znajdą się między innymi:

  • opis metodyki badania (data, godziny obserwacji obiektu itp.),
  • wizualizacja (szkic, zdjęcie, rysunek) obiektu z wyraźnie oznaczonymi obszarami zasiedlonymi przez ptaki,
  • spis gatunków ptaków występujących na obszarze inwestycji,
  • potencjalne miejsca lęgowe dla drobnych ptaków, w tym jerzyków i innych gatunków wymagających ochrony czynnej (szczeliny, niezabezpieczone otwory wentylacyjne itp.),
  • analizę wpływu prac na ptaki,
  • ewentualne zalecenia dla inwestorów dotyczące sposobu prowadzenia prac lub terminów kolejnych etapów (np. opóźnienie etapu ze względu na okres lęgowy odnotowanego gatunku),
  • sugestie kompensacji przyrodniczej – lokalizacje budek lęgowych, ich wielkość czy sposób montażu.

Opinia ornitologiczna powinna być przeprowadzona w okresie lęgowym (kwiecień-maj), aby jak najdokładniej zarejestrować miejsca gniazdowania ptaków. Dokumenty sporządzane poza tym okresem wciąż powinny mieć wymienione potencjalne lokalizacje lęgowisk.

Etapy tworzenia ekspertyzy ornitologicznej

Proces wykonywania ekspertyzy ornitologicznej dzieli się na dwa etapy: 

Prace terenowe

Obejmują wizję lokalną kontrolowanego obiektu. Podczas obserwacji ornitolog opisuje gatunki ptaków i ich liczebność oraz identyfikuje istniejące i potencjalne miejsca gniazdowania. Specjalista musi mieć pełny dostęp do wszystkich części obiektu, w tym tych najbardziej atrakcyjnych do zasiedlenia przez ptaki – dachy, poddasza itp. 

Analiza zebranych danych i przygotowanie planu działania dla inwestora

Jeśli ptaki i ich gniazda nie zostaną znalezione, inwestor może kontynuować prace zgodnie z własnym harmonogramem. Jeśli jednak jakikolwiek gatunek zostanie zidentyfikowany, konieczne jest dostosowanie się do wytycznych, które  ornitolog zapewni w raporcie. Specjalista tworzy harmonogram prac oraz zaleca sposoby zabezpieczenia gniazd i ewentualne działania kompensacyjne, takie jak zapewnienie ptakom zastępczych siedlisk. Ekspertyza ornitologiczna może również zawierać wniosek do regionalnego dyrektora ochrony środowiska o zniesienie części zakazów dotyczących ochrony ptaków – może to być niezbędne w przypadku prac, które będą wymagały np. ich płoszenia.

Jaka jest cena ekspertyzy ornitologicznej?

Jeśli chodzi o koszty, z jakimi związana jest opinia ornitologiczna, cena w głównej mierze uzależniona jest od charakteru inwestycji. Oprócz niej na koszty wpływ mają:

  • czas realizacji, 
  • teren, na którym powstaje inwestycja,
  • planowana skala przedsięwzięcia.

Cena ekspertyzy ornitologicznej wykonywanej przed wycinką drzew będzie inna niż cena opinii wydanej do terenów przeznaczonych pod inwestycję deweloperską!

Przykładowe realizacje