Chiropterolog

Specjalista od nietoperzy. Jest on nieodłącznym członkiem zespołu realizującego inwentaryzację przyrodniczą. Przeprowadza inwentaryzację tych ssaków w miejscach rozrodu, zimowiskach oraz w lasach. W ramach przedsięwzięć polegających na budowie elektrowni lub farm wiatrowych przeprowadza screening chiropterologiczny oraz przedrealizacyjny monitoring nietoperzy w obszarach przeznaczonych pod te inwestycje. W obrębie wybudowanych elektrowni lub farm wiatrowych realizuje porealizacyjny monitoring nietoperzy. Dla inwestorów w energetykę wiatrową może przeprowadzić na każdym etapie realizacji przedsięwzięcia audyt chiropterologiczny due diligence. Przeprowadza on również monitoring nietoperzy o znaczeniu wspólnotowym. Jego wiedza jest niezbędna w przygotowaniu opinii chiropterologicznej oraz ekspertyzy chiropterologicznej, w sprawowaniu nadzoru chiropterologiczego oraz w zaplanowaniu i realizacji kompensacji chiropterologicznej.

Kim jest i co robi chiropterolog?

Chiroptera to inne określenie nietoperzy. Stąd specjalista zajmujący się ich obserwacją i ochroną – zarówno osobników, jak i ich siedlisk – to chiropterolog. Podstawowym zadaniem tego ekspertajest nadzór nad nietoperzami, ich ochrona, a także wspieranie inwestorów w działaniach mających na celu rekompensowanie negatywnych skutków działalności człowieka na te ssaki i ich miejsca występowania.

W Polsce zidentyfikowano 28 gatunków nietoperzy, które ze względu na swoją małą liczebność i wysoką śmiertelność związaną z działaniami człowieka są pod ochroną. Chiropterolodzy nadzorują populacje tych ssaków, lokalizują miejsca hibernacji (snu zimowego) i dbają o ich zabezpieczenie. To szczególnie ważne ze względu na charakter tych miejsc. W naturze nietoperze spędzają zimę w jaskiniach, ale przez ekspansję człowieka obecnie decydują się także na hibernację w podziemnych częściach budynków, z których mogą zostać przepłoszone, np. podczas remontu. Obudzony w środku zimy nietoperz ma znacznie mniejsze szanse na jej przetrwanie, dlatego działania chiropterologa są kluczowe do zapewnienia im optymalnych warunków do przeżycia.

Oprócz tego do zadań tego specjalisty należy

nadzór nad populacjami nietoperzy – w tym ich odławianie i obrączkowanie, systematyzacja wiedzy na temat gatunków zamieszkujących dane obszary czy obserwacja ich stylu życia (działania znane również ornitologom),

opieka nad miejscami zasiedlanymi oraz użytkowanymi przez nietoperze – w tym miejsc rozrodu i wychowu młodych, hibernacji czy żerowania,
ocena inwestycji pod kątem bezpieczeństwa chiropterologicznego – screening chiropterologiczny, tworzenie raportów i ekspertyz określających wpływ inwestycji na populacje nietoperzy,
doradzanie najefektywniejszych sposobów rekompensacji negatywnych skutków inwestycji na nietoperze oraz ich siedliska.

Jakie technologie stosuje chiropterolog?

Podobnie jak ornitolodzy, chiropterolodzy opierają swoje działania na technologiach umożliwiających śledzenie i identyfikację osobników występujących na badanych obszarach. Do głównych technologii należą m.in. odłowy w sieci chiropterologiczne, rejestracja akustyczna aktywności nietoperzy z wykorzystaniem detektorów ultradźwięków. Te ostatnie są szczególnie ważne ze względu na dużą przydatność uzyskanych wyników do oceny znaczenia analizowanego terenu dla nietoperzy. Ponieważ poszczególne gatunki nietoperzy wydają dźwięki na różnych częstotliwościach, rejestrowanie i analizowanie tych odgłosów przez urządzenia pozwala na precyzyjne określenie, jakie gatunki występują na analizowanym terenie, nawet zanim chiropterolog przystąpi do odłowu.

Dlaczego usługi chiropterologa są ważne dla inwestycji?

Zgodnie z prawem polskim i europejskim, większość inwestycji jest objęta obowiązkiem sporządzeniem oceny jej oddziaływania na środowisko, w tym również na chiropterofaunę. W szczególności dotyczy to kilku gatunków (podkowca małego, nocka dużego, nocka Bechsteina, nocka orzęsionego, nocka łydkowłosego i mopka zachodniego), które znajdują się pod ochroną w całej Wspólnocie Europejskiej – w Polsce ich ochrona wpisana jest m.in. w program Natura 2000. Chiropterolog jest w stanie przeprowadzić badanie ukierunkowane na identyfikacji tych, a także innych gatunków nietoperzy. Te dane następnie służą do analizy, która ostatecznie przedstawiona jest w wynikach ekspertyz. Te z kolei stanowią podstawę do podjęcia decyzji o kontynuacji lub zmianie projektu inwestycji. To o tyle ważne, że taka ekspertyza może, a nawet powinna zostać zlecona przed rozpoczęciem inwestycji, co pozwala na uniknięcie kosztów związanych z koniecznością zawieszenia budowy czy remontu w trakcie jego trwania.